Акчал агайдын сабактары

Негизги барак

Темалар:

Геростратты соттоо.

Кыргыз Республикасынын мамлекеттик символдору.

Кыргыздардын Кенесары Касымовдун чапкынына каршы көз каранды эместик үчүн күрөшү.

Барсбек – Кыргыз каганы

Кыргыздардын Кенесары Касымовдун (хан Кененин) чапкынына каршы көзкаранды эместик үчүн күрөшү.

Жусуп Баласагын.

1916-жылдагы улуттук боштондук көтөрүлүш.

Курманжан датка «Алай ханышасы»

Кыргыздардын бир бөлүгүнүн Оруссияга ык алышы.

Кыргызстандын жоокерлери Улуу АтаМекендик согуштун майдандарында (1941-1945-жж.)

Улуу Кыргыз дөөлөтү.

Кыргыз этноними.

Анжиян көтөрүлүшү.

Түндүк кыргыз урууларынын Орусияга каратылышы.

Саламдашуу адеби

Боз үй.

Улуттук тамак аштар.

Кыргыз элинин улуттук кийимдери.

Кыргыз элинин жоокердик курал-жарактары жана кийимдери.

Ат жабдыктары.

Кыргыз элинин каада салттары, үрп-адаттары, жөрөлгөлөрү.

Күндүн маалдарга бөлүнүшү.

Кыргыз элинин улуттук оюндары.

Чүкө оюндарынын турмуштук мааниси.

Жаныбарлардын жашына жараша аталышы.

Кыргыз элинин улуттук музыкалык аспаптары.

Манас Ордо

Тушоо кесүү

Сабактын темасы: Тушоо кесүү.

Сабактын максаты:

Окуучулар
  • тушоо кесүү жөнүндө маалымат алат,
  • элдик салт, үрп-адатка болгон кызыгуусу артат,
  • элдик салт, үрп-адатка баа берет,
  • Сабактын тиби:

    Жаӊы маалыматты өздөштүрүү сабагы.

    Сабакты өтүүнүн формасы:

    Сабак талкуу.

    Сабактын жабдылышы:

    Слайд, сүрөттөр «Бакайдын жайыты» фильминен үзүндү.

    Сабактын жүрүшү:

    Уюштуруу:

  • саламдашуу,
  • окуучулардын сабакка катышуусун тактоо,
  • окуу кабинетин сабакка даярдоо,
    • Чакыруу:
  • Тушоо деген эмне?
  • Тушоо кесүү деген эмне?
  • Тушоо кесүүгө катышып көрдүӊ беле?
    • Мугалим:

    Кыргыз эли илгертен эле бөбөктүн эмгектей башташы, каз-каз турушу, баса башташы үчүн абдан камкордук көрүшкөн, чоӊ-ата, чоӊ-апа, ата-энелер баланын баса башташына абдан кубанышып, тушоо кесүү тоюн өткөрүшкөн. Той салт боюнча көбүнчө шаршемби күнү өткөрүлгөн. Ага катышуу үчүн айыл аксакалдарынан баштап балдарга чейин чакырылган. Тойго келгендерге атайын дасторкон жайылып сый көрсөтүлгөн. Тушоо кесүү тоюна келген конокторго арнап жасалган тамак аш желип бүткөндөн кийин келгендер үй ээси менен бирдикте обочороок түзөӊ жерге барышкан. Тушоо кесүү салтында баланын буту ак кара койдун жүнүнөн эшилген жип менен тушалып, эки жагынан ата-энеси жетелей кармаган. Жарышкан балдарбутуна тушоо байланган балага чейин чуркашкан...

    Ал эми баланын бутун тушаган ак жана кара жиптин да өзүнчө мааниси бар, тактап айтканда «бул жашоодон ак менен кара, жакшылык менен жамандык дайыма эриш-аркак жүрөт. Ошого чыдамдуу болуп көтөрө билсин бакытка ийгиликке жетсин» деген мааанини түшүндүрөт. бул аземде тушоосу кесилүүчү наристенин жынысына да көӊүл бурулат. Эгерде эркек балаболсо бычак, кыз бала болсо кайчы даяардаган. Жарышка түшкөн балдардын ичинен оозунуп чыгып келген күлүк бала даяардяп койгон бычак же кайчы менен наристенин тушоо жибин кыркып жиберип, той ээлеринин атап койгон байгесин алган. Ага баланын бутундагы ала жипти кескен бычак же кайчы да ыйгарылган. Адатта тушоосу кесилген балага ушул тойдо жаӊы кийим кийгизилип: «көйнөгүн морт болсун, жаныӊ бек болсун», «кийимиӊ эртеӊ эле жыртылып калсын», «Жаныӊ тирик болсун, кийимиӊ чирик болсун» деген каалоо-тилектер айтылган.

    Талкуулоо үчүн сулоолор.

    • Тушоо кесүү салтпы же адатпы?
    • Кичинекей баланын тушоосун кесүүнүн кандай мааниси бар?
    • Тушоо кесүүдө эмне үчүн ак жана кара жиптерди колдонушат?
    • Тушоону кимдер кесет?
    • Тушоону эмне менен кесет?
    • Бул салттын бүгүнкү күндө кереги барбы же жокпу?
      Сабакты жыйынтыктоо:
    «Бакайдын жайыты» филиминен үзүндү көрсөтүү.
    веб сайт чет тилдер багытындагы лицей-комплексинин 10-класстарынын окуучулары тарабынан дайындалды.